Fullafk.com – TRT 1 ekranlarında yayınlanan Uyanış Büyük Selçuklu dizisi ilk günlerden beri büyük ilgi uyandırmayı başardı. Uyanış Büyük Selçuklu dizisi, Selçuklu Devleti döneminin tarihinden uyarlanmıştır. Dizide gerçek tarihteki savaşlar ve anlaşmalar yer almaktadır. Dizide her hafta farklı bir heyecanlı bölüm yayınlanmaktadır. Yayınlanan bölümlerde geçen Hace kelimesinin ne anlama geldiği merak edilmeye başlandı. Uyanış Büyük Selçuklu dizisinde geçen Hace kelimesi araştırılmaya başlandı. Peki, Uyanış Büyük Selçuklu Hace ne demek? Hace kelimesi Selçuklu’da ne için kullanılır? Detaylar haberin devamında…

Uyanış Büyük Selçuklu dizisinde sıklıkla kullanılan kelime “Hace” kelimesidir. Müderris, hoca, efendi mânâsında ilim sâhibi kimselere verilen Farsça bir ünvandır.

Hoca, efendi, sâhib, muallim, âile reisi. Farsça bir kelimedir.

Hace aynı zamanda şu anlamlara da geliyor:

Hoca. (Farsça)

Efendi. (Farsça)

Ağa. (Farsça)

Sahip. (Farsça)

Vezir. (Farsça)

Selçuklu Devleti’nin en önemli isimlerinden biri olan Nizamülmülk, Siyâsetnâme adlı kitabın da yazarıdır. Peki Nizamülmülk kimdir, nerede, ne zaman ve nasıl öldü? Nizamülmülk ne demektir? İşte Nizamülmülk’ün gerçek adı ve hayatına dair bilgiler haberimizin devamında…

Nizâmülmülk veya gerçek adı Ebu Ali Kıvamuddin Hasan bin Ali bin İshak et-Tusî, 21 Zılkade 408/10 Nisan 1018 tarihinde İran’ın Horasan ilçesinin Tus şehrinde doğdu. Büyük Selçuklu Devleti’nin veziri ve Pers devlet adamı ve siyaset bilimci Siyâsetname kitabının yazarıdır. Bu dönemde bu şehir Gazneli Devletinin idaresi altındaydı. İlk devlet görevini Gazne sultanlarına yaptı. Devlet işlerine ilk olarak Gazni Devleti Horasan valisi ile çalışarak başladı ve 1059’da Gazneliler Horasan valisi oldu. Nizamülmülk adı, devlet düzeni anlamına gelir.

1063’ten itibaren Alparslan’ın Belh valisi ile Selçuklu Devleti’ne devam etti. 1064 yılında Büyük Selçuklu Devleti’ne vezir olarak atandı. Alp Arslan (hükümdarlık dönemi 1063-1072) ve Melikşah (hükümdarlık dönemi 1072-1092) döneminde önemli vezirlik yaptı. Ülkenin emirlerinin kurucusu anlamına gelen Nizamülmülk adını Abbasi halifesi Kâim bi Emrillah verdi. Dönemin Nakşibendi şeyhi Ebu Ali Farmedi’ye çok saygı duyuyordu. Ancak 1092’de bir gelincik tarafından şehit edildi.

Selçuklu devletinin kurumsallaşması ve merkezileşmesi açısından önemli sayılabilecek Nizamiye medreselerinin kurulması ve mevcut kara sisteminin kusurlu yönlerinin değiştirilmesi gibi önemli girişimlere imza attı.

Bağdat, İsfahan, Nişabur, Belh, Herat, Basra, Musul ve Amol’da Nizamiye Medreseleri kurdurdu. Nizamiye Medresesi, adını Nizamülmülk’den almış ve İmam-i Gazali’yi Bağdat’taki medresenin başı olarak getirmiştir. Bu medreselerin kurumsallaşması ve gelişmesi tüm İslam ülkelerinde olduğu gibi ilk Batı Avrupa üniversitelerinin temelini oluşturmuştur.

Öğrencilere verilen yurt ve burs hizmetlerinin mucididir. Devlet arazi idaresi hukukunda iqta sisteminin mucididir. Türk devletlerinde gelir-gider raporu hazırlayan ilk kişidir. Dünyanın ilk istihbarat teşkilatının kurucusudur. Dünya tarihinin en büyük devlet adamlarından biri olarak kabul edilir.

Nizamülmülk’ün mezarı, İran’ın İsfahan ilçesinin eteklerinden birinde Sultan Melikşah ve Selçuklu ailesinden pek çok isimle mütevazı bir türbede yer alıyor ve Hoca Nizamülmülk olarak biliniyor.